تعلیم و تربیت

معلومات عمومی و مباحث آموزشی تربیتی

تعلیم و تربیت

معلومات عمومی و مباحث آموزشی تربیتی

آشنایی با انواع الگو های تدریس

آشنایی با انواع الگو های تدریس

 


 

انتخاب روش تدریس اثربخش به مقوله ی یکی از عناصر مهم برنامه ی درسی و طراحی آوزشی و چگونگی انتقال مفاهیم درسی و یافتن راهی آسان و در خور فهم به فراگیران در فضایی پذیرا و پر جنب و جوش وظیفه ای است که همواره سنگینی و مسئولیت آن را بر خود احساس می کنند.

انواع روش های فعال:

روش قصه گویی: در کنار برنامه های آموزشی با نقل قصه ای می توان به جای خشکی و یکنواختی تنوع و جذابیت را نشاند و فرآیند یاددهی- یادگیری را اثربخش تر کرد.

 

کاربرد قصه گویی در دروس:

در ادبیات سبب کسب مهارت های زبانی، در هدیه های آسمان به طور غیرمستقیم با نکته های اخلاقی و رهگشا آشنایی پیدا می کنند در دروس تاریخ و علوم اجتماعی، پیام درسی عینی و رد درس علوم بعضی از مفاهیم مربوط به حیوانات را آموزش می دهد.

شیوه های قصه گویی:

1- قصه خوانی ساده    2- قصه گویی ساده      3- قصه گویی همراه با قلید صدا

4- قصهُ گویی همراه با حرکات اعضای بدن     5- قصه گویی همراه با پرده خوانی

6- قصه گویی همراه با بازیگران پنهان و آشکار         7- قصه گویی با استفاده از عروسک

فواید قصه گویی:

1- افزایش قدرت تفکر، گوش دادن و درک مطلب.

2- عادت دادن کودکان به سخن شنیدن و اظهار عقیده که سبب رشد کلامی و شناختی می شود.

3- صمیمیت میان والیدن، مربیان و دانش آموزان.

4- برقراری امنیت روانی و اصلاح رفتار کودکانی که دارای مشکلات عاططفی و رفتاری هستند.

5- عمق بخشیدن به دانش و آگاهی.

6- اثرگذاری بر تکوین شخصیت کودکان.

7- شناخت علمی، قضاوت منطقی، بالندگی تفکر واگرا.

8- آشنایی و الفت با مطالعه و یادگیری خودانگیخته .

9- خشکاندن ریشه انحرافان و کژروی ها.

10- انتقال اندیشه ها و تجربه ها و شناخت جنبه های مختلف زندگی.

1- روش بارش مغزی:

راهبردی فعال، گروهی و انگیزه آفرین که می توان از دانش آموزان گروه های کوچک تشکیل داد تا بر موضوعی افکار را متمرکز، گفت و گو و تبادل نظر کنند

قوانین بارش مغزی:

1- انتقاد ممنوع است. 2- اصلاح و ترکیب اندیشه ها مهم است. 3- گفتن هر مطلبی آزاد است که همراه با رفتار احترام آمیز، گوش دادن، نگاه کردن، یادداشت برداری، توجه داشتن باشد. 4-  کمیت انیشه ها بهتر است .

روش اجرا:

1- توضیح روش و هدف برای دانش آموزان توسط معلم

2- انتخاب موضوع و توضیح توسط معلم که موضوع نباید یکی باشد، نیاز به داوری نباشد، عینی و ملموس باشد.

3- گروه بندی دانش آموزان که به صورت تصادفی می باشد

4- انتخاب رهبر و منشی که وظیفه رهبر رعایت قوانین و جلوگیری از انتقاد، توجه به وقت، تشویق افراد

            برای بیان نظرات، و وظیفه ی منشی در هر گروه ثبت نظرات گروه است.

5- آشنا شدن دانش آموزان با قوانین جلسه

6- یادداشت نظرات در مدت معین

7- بازنگری نظرات، تغییر یا ترکیب، حذف موارد مشابه، ارائه چکیده دیدگاه های هر گروه

8- واگذاری رهبری گروه به دانش آموزان

محاسن روش بارش مغزی:

در این روش که طوفان مغزی یا فوران اندیشه ها هم نام دارد می توان موضوع یا مسئله ای که توسط معلم که نقش هدایت کننده را دارد مطرح و اعضای گروه با متمرکز نمودن افکار خود در کلاس در کمال آزادی در مورد یافتن راه حل تبادل نظر و اندیشه ها به صورت فی البداهه باز و روشن می شود.

در روش بارش مغزی تأکید بر فرآیند تولید پاسخ ها است نه ارزشیابی.

تولید پاسخ های متنوع، کسب مهارت های خلاقیت، توانایی حل مسأله، حل مسائل روزمره، در اختیار گذاشتن اصلاعات مهم می باشد.

محدودیت این روش:

وقت گیر بودن آن است.

2- روش نمایش خلاق:

دانش آموزان با راهنمائی معلم داستان، شعر و یا تصویری را پس از تجزیه و تحلیل صحنه ها شخصیت ها و گفت و گوها اجرا می کنند و اندیشه های انتزاعی به گونه ی عینی و ملموس همراه با شور و نشاط و جذاب و تنوع بخشی به فعالیت های یاددهی و یادگیری می باشد.

فواید نمایش خلاق:

1- سازگاری هدف های آموزشی نمایش خلاق با روحیات دانش آموزان دوره ی ابتدایی

2- امکان پرورش مهارت های گوش دادن، زبانی، تفکر انتقادی

3- بهره جویی از چند حس و تقویت حافظه ی عملی ( حرکتی).

4- دور بودن از شرایط رسمی کلاس و پی بردن معلم به حالات درونی و آشفتگی های روانی

عناصر با اهمیت در نمایش خلاق:

1- هوشیاری حسی                2- تعامل        3- رفتارهای عاطفی              4- حرکت

مراحل نمایش خلاق:

1- انتخاب و تعریف داستان مناسب برای بچه ها، زیرا قصه لازمه نمایش خلاق است

2- داستان با کمک دانش آموزان به مراحل و صحنه های مختلف تقسیم و روی تابلو نوشته می شود.

3- انتخاب یک یا چند صحنه بای اجرا با رأی گیری فراگیرام

4- گفت و گو درباره شخصیت پردازی، وضعیت ظاهری، زمان که می شود ابزار و وسایل و لباس ها به صورت تخیلی و با عقب کشیدن میز و نیمکت ها صحنه آماده شود.

5- انتخاب بازیگران با توجه به توانایی های دکانش آموزان توسط معلم

6- اجرای صحنه ی انتخاب شده با علامت از قبل تعیین شده

7- پیوند بازیگران به جمع و ارزشیابی از کارشان با هدایت معلم و تمیز خوب از بد و آشکار کردن محاسن و معایب.

8- پیدا کردن پنج نکته ی مورد علاقه و پنج نکته که در بازی بعدی اصلاح شود.

9- برنامه ریزی با دانش آموزانی که انتخاب نشده اند و انتخاب بازیگر جدید که در نوبت بعد چه نقشی دارند.

10- ارزشیابی مجدد نمایش و تکرار در صورت داشتن وقت.

وظایف معلم:

ایجاد شرایط مطلوب و ارتباط قابل اعتماد و صمیمانه بین او و فراگیران، احترام به عقاید دانش آموزان، برقراری امنیت روانی، دور ساختن نگرانی از فضای کلاس، شکیبایی در برابر اشتباهات، انتظارات واقع بینانه از فراگیران، رفتاری قابل انعطاف و پرهیز از سخت گیری.

3- الگوی دریافت مفهوم:

در این الگو دانش آموزان با نحوه ی طبقه بندی، فکر کردن، چگونگی دریافت مفهوم و مهارت های تفکر آشنا می شوند. معلم مفاهیم مورد نظر را در نمونه های مختلف سازماندهی و هدایت می کند و از دانش آموزان می خواهد نمونه ها را که شامل ویژگی ها (نمودها) از آن مفهوم مورد نظر با مثال های دیگری که فاقد آن نمودها است مقایسه و موضوع را کشف کنند.

مراحل اجرای الگوی دریافت مفهوم:

الف) عرضه مطالب و شناسایی مفهوم:

نمونه ها توسط معلم معرفی تا دانش آموزان آن ها را با یکدیگر مقایسه و شاسایی کنند و به شناسایی شباهت ها ، اختلاف ها، فرضیه سازی و آزمایش بپردازند.

در این مرحله معلم از فراگیران می خواهد پس از اشاره به هر یک از نمونه ها بلی یا خیر بگویند و یادآور می شود که میان نمونه های بلی ویژگی مشترکی وجود دارد چنانچه دانش آموزی در گفتن پاسخ اشتباه کند معلم آن را تصحیح و پرسش و پاسخ تا آخرین واژه ادامه می یابد. فراگیران با مقایسه نمونه های بلی یا خیر و توجه به خصوصیات هر کدام به فرضیه سازی می پردازند.

ب) آزمون دستیابی به مفهوم:

دانش آموزان در مورد مفهوم مورد نظر و آنچه دریافته اند دیدگاه های خود را بیان می کنند و پس از اینکه به مفهوم مورد رسیدند معلم از دانش آموزان می خواهد برای هر گروه مثال دیگری بزنند.

ج) تحلیل راهبردهای تفکر:

پس از آنکه برای مفهوم مورد نظر دانش آموزان خود، مثال هایی زدند درباره ی نوع تفکر خود و اینکه چگونه به مفهوم اصلی رسیده اند برای دوستان خود توضیح می دهند.

این الگو برای دانش آموزان سوم تا پنجم ابتدایی مناسب است.

4- روش بدیعه پردازی یا نوآفرینی:

در این روش فراگیران بدون الگوی عینی و اندیشه ی قبلی با خودانگیختگی و پرورش تخیل و خلاقیت وی توانند به گردآوری اصلاعات، سازماندهی، تحلیل و ترکیب اطلاعات و کشف راه حلهای گوناگون دست پیدا کنند.

دانش آموزان درباره ابعاد گوناگون موضوع به همکاری، فعالیت و حل مسأله مبادرت می کنند. معلم نقش هدایت کننده دارد و سعی می کند مطالب آشنا را به مطالب ناآشنا پیوند و نظریات جدیدی را به وجود آورد.

این الگو فعالیت استعاره ای است که ارتباط میان شباهت ها و مقایسه ی یک چیز با چند چیز دیگر اساس تمرینات بدیعه پردازی می باشد.

در این الگو دو روش وجود دارد:

الف) خلق چیزی جدید:

این روش کمک می کند تا به موضوعی آشنا به گونه ای دیگر نگریسته شود و با کمک تخیل و تفکر خلاق به درک تازه ای نائل آیند که در تدریس انشاء کاربرد دارد و از طریق توصیف وضعیت جدید قیاس انجام گیرد.

ب) غریب را آشنا کردن:

که دو فکر را با هم ارتباط دادن است و به صورت مرحله ای انجام می پذیرد که در دروس علوم و اجتماعی کاربرد دارد.

سه نوع قیاس در بدیعه پردازی وجود دارد:

قیاس شخصی:

اگر به جای ........... بودی چه احساسی داشتی که در این قیاس می بایست با موضوعی که مقایسه می شود احساس همدلی، نزدیکی و یکی شدن داشت و آن را در قالب خود شرح داد که در این رو رشد احساسی ارتقاء می یابد.

قیاس مستقیم:

روابط میان چن چیز یا مفهوم، تشخیص و مقایسه مانند تشبیه شعر به رودخانه و ..........

قیاس فشرده:

یا قیاس تعارض شده مانند قیاس زشت و زیبا، دوست و دشمن و دو کلمه ی ضد و نقیض است.

5- الگوی همیاری:

این الگو در همه گروه های سنی کاربرد دارد و در آن شور و نشاط و همکاری و کمک به یکدیگر به صورت چشمگیری تجلی می یابد.

شیوه ی اجرا:

1- تدوین قوانین به کمک دانش آموزان مانند رعایت سکوت، کسب اجازه از معلم بای پرسش و صحبت کردن، مسئول بودن هر یک از اعضای گروه بای رسیدن به نتیجه، گفت و گوی اعضای گروه در آرامش.

2- گروه بندی: به صورت ناهگن ( دیرآموز- متوسط- قوی)

3- انتخاب مدیر باری هر گروه که وظیفه ی او نظم و ترتیب دادن به فعالیت ها، تقسیم وظایف، توجه به وقت، یادداشت برداری مطالب، رسم تصاویر و تدارکات.

4- معلم: توضیحات درباره ی موضوع و اینکه چه انتظاراتی دارد و سپس شروع تدریس و گذاشتن سوأل در اختیار فراگیران تا با تشریک مساعی پاسخ ها را بیابند همراه با نظارت معلم.

5- با پایان فرصت پاسخ ها در اختیار فراگیران گذاشته می شود تا به اشتباهات خود و نحوه ی یادگیری بیندیشند.

6- نشان دادن کار گروه های موفق و گرفتن پاداش.

7- نتیجه گیری از درس توسط معلم یا شاگردان.

8- واگذاری تکالیف به صورت انفرادی.

از این الگو می توان در دروس ریاضی، تاریخ، جغرافی استفاده نمود

 

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد